Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (Alfa Romeo 145/146 -str.18)

Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (Alfa Romeo 145/146 -str.18)

Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (TRABANT-str.15)

Honda Prelude
(1978-2001)

1978 godina
<a href="http://tinypic.com?ref=axfcxk" target="_blank"><img src="http://i56.tinypic.com/axfcxk.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Prozvodnja prve generacije Prelude je počela 1978. Bila je treći glavni model u Hondinoj modernoj konstrukciji, priključujući se Civic-u i Accord. Dizajn kola je bio kombinacija trenutnog modela Civic-a i Accord-a. Prelude je bila opremljena sa 1751 cc SOHC CVCC rednim četvorocilindričnim motorom koji je proizvodio 72 hp i 94 torque sa 5-brziniski prenos, kao i 68 hp sa 2-brzinskim automatik menjačem nazvanim Hondamatik.

1983 godina
<a href="http://tinypic.com?ref=mrycll" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/mrycll.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Druga generacija modela Prelude je imala “preklapajuće” prednje farove koji su se u neaktivnom stanju uvlačili u karoseriju, što je doprinosilo poboljšanju aerodinamike prednjeg dela i smanjenju vazdušnog otpora kretanju. U aktivnom stanju su prednji farovi značajno povećavali vazdušni otpor kretanja, naročito pri većim brzinama.

Kad se otpočelo sa ugradnjom 2-litarskog DOHC motora, prednja hauba je blago modifikovana obzirom da veći motor nije mogao da stane u motorni prostor prvobitne verzije. Evropska verzija je takodje doživela blage modifikacije na zadnjoj svetlosnoj grupi i prednjim i zadnjim branicima koji su bili farbani u boji koroserije. Obzirom na poprilično malu težinu (1025 kg) i veliku snagu (16 ventilski motor je proizvodio 137 KS) automobil je bio izuzetno agilan, što nije karakterisalo model Prelude u poredjenju sa tržišnim konkurentima, odnosno sve dok nisu predstavljeni VTEC motori.

Treća generacija modela Prelude je bila slična sa drugom, uz izuzetak da je na pojedinim modelima dobila sistem upravljanja na sva četiri točka, a noviteti su bili i 2-litarski SOHC motor sa karburatorom, uz opcioni B20A DOHC motor sa elektronskom kontrolom ubrizgavanja, koji je 1990. i 1991. nakon revizija dobio neznatno veću radnu zapreminu i poneo fabričku oznaku B21A.

Sistem upravljanja na sva četiri točka kod treće generacije modela Prelude je bio izvanredan inžinjerski poduhvat sam po sebi. Zaključno sa 2006. godinom, taj model je bio jedini serijski proizvoden model sa ovakvim sistemom u mehaničkoj izvedbi, to jest, u takvoj izvedbi da je upravljač uvek bio u direktnoj vezi sa točkovima na zadnjoj osovini. Modelom Prelude sa aktivnim upravljanjem na svim točkovima je bilo veoma lako upravljati, što nije bio slučaj sa mnogim drugim modelima koji su imali indirektnu, odnosno elektronsku kontrolu upravljanja na svim točkovima.

Treća generacija modela Prelude je takodje imala i neka dizajnerska rešenja na eksterijeru koja treba pomenuti. Prednja hauba je tako dizajnirana da je njena linija bila najniža od svih tadašnjih modela sa prednjim pogonom na svetu, što je pružalo bolju vidljivost napred. Koeficijent otpora kretanju je bio takav da je stabilnost bila vrhunska pri velikim brzinama.

Još jedan jedinstveni strukturni element treće generacije modela Prelude bio je čelik visoke čvrstoće upotrebljen za 6 krovnih stubova. Stubovi su bili tako tanki da je ukupan ugao vidljivosti iz perspektive vozača iznosila 326º. Neki ovaj model Prelude nazivaju “baby NSX” obzirom na neke zajedničke elemente dizajna, kao shto je odlična vidljivost napred zbog niske siluete haube, sličnost prednjeg dela automobila, kao i sličnost u pogledu podešenosti sistema vešanja (odlična upravljivost uz udobnu vožnju).

Magazin Road & Track je 1987. godine objavio test u kojem je Prelude 2,0Si 4WS, model za 1998. godinu, pobedio u slalomu svaki automobil na tržištu, uključujući i modele Lamborghinija, Ferrarija i Porshe-a. Prelude je prošao slalom brzinom od 105,4 km/h, što je bio iznenadjujuće dobar rezultat za to vreme. Primera radi, model Corvette iz 1998. godine je isti slalom odradio maksimalnom brzinom od 104,4 km/h.

Magazin Wheels je 1987. proglasio model Prelude
za automobil godine.
<a href="http://tinypic.com?ref=2qvrswz" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/2qvrswz.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
U novembru 1989. je Honda Prelude doživela blagi redizajn i dobila novi izgled u odnosu na treću generaciju iz perioda 1987-1988.
<a href="http://tinypic.com?ref=2s0zdx2" target="_blank"><img src="http://i56.tinypic.com/2s0zdx2.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Promene su bile najevidentnije na zadnjoj svetlosnoj grupi, jer su zadnja štop svetla dobila veće dimenzije uz bela stakla migavaca za razliku od predjašnjih koja su bila narandzaste boje.
Prednji branik na modelu Prelude iz 1990. godine je takodje promenjen, uz izmenjeni dizajn parkirnih svetala i stakla prednjih migavaca koja su od revizije takodje bele boje.

Honda je 1990. godine predstavila model Prelude SiStates.
<a href="http://tinypic.com?ref=4l1253" target="_blank"><img src="http://i56.tinypic.com/4l1253.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Ovaj model je bio izradjen u veoma ograničenoj seriji, a imao je 4WS (aktivno upravljanje na sva četiri točka), ALB (ABS), diferencijal sa ograničenim proklizavanjem (LSD), kao i kožom presvučeni upravljač i ručicu menjača. Dodatna zvučna izolacija je dodata na pozharni zid i unutrašnju stranu haube, kao i brisač i prskalica na zadnjem vetrobranu, i mnogo drugih opcija koje su inače bila dodatna oprema. Ovaj model je imao jedinstveni B21A motor koji se prozvodio jedino za model SiStates. Ovaj model je bio dostupan jedino u Japanu.

1991 godina
<a href="http://tinypic.com?ref=4j1f0m" target="_blank"><img src="http://i55.tinypic.com/4j1f0m.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Detaljno preradjena, četvrta generacija modela Prelude je predstavljena 1991. godine, odnosno 1992. godine van teritorije Japana. Automobil je imao raspodelu masa od 58% na prednjoj odnosno 42% na zadnjoj osovini. Pogon upravljanjem na svim točkovima je promenjen i sada se radilo o elektronski kontrolisanom sistemu. Radna zapremina motora je povećana sa 2,1 na 2,2, litra za osnovni S model (motor SOHC F22A1 sa 135 KS @ 5200 rpm i 193 Nm @ 4000 rpm), odnosno za VTEC model (DOHC VTEC H22A sa 190 KS @ 6800 rpm i 212 Nm @ 5500 rpm). Za model Si je predstavljen motor zapremine 2,3 litra koji je bio manje orjentisan ka visokim performansama (DOHC H23A1, 160 KS @ 5800 rpm i 212 Nm @ 5300 rpm). Model VTEC je imao unapredjen kočioni sistem, sa rotorima prečnika 10,3” napred odnosno 11,1” nazad, uz povećane kočione čeljusti i kočioni pločice, slično onima iz modela Acura Vigor.

U Velikoj Britaniji je takodje bio u ponudi i 2,0i model sa 136 KS. Godina 1993. je bila poslednja u kojoj je bilo upotrebljeno ime Si-VTEC, jer je od 1994. godine u upotrebi ostao samo naziv VTEC koji se nije menjao do kraja proizvodnje tadašnje generacije modela Prelude. Model Prelude 2,2 VTEC se vrlo često pogrešno oslovljavao sa Vti. U Kanadi je model Si poneo oznaku SR, a modeli VTEC su označavani kao SR-V.

Ovaj model je takodje označio kraj za “preklapajuće” prednje farove i mnoge druge elemente dizajna koji su vec bili postali standardni znak raspoznavanja modela Prelude. Zadnji deo nije više bio tako ravan i širok, vec je postao više zaobljen uz poprilično visoku bočnu liniju. Prednji deo automobila je postao širi uz fiksno postavljene prednje farove. Stakleni krov je ustupio mesto čeličnom sa klizajućim šiberom koji se nije više uvlačio u unutrašnjost automobila, već se povlačio unazad, preko zadnjeg dela krova. Ovo je u praksi imalo svojevrstan efekat spojlera, koji je u toj poziciji umanjivao nivo buke u kabini u toku vožnje.

Kontrolna tabla novog modela je opšteprihvaćena kao izvanredan stilski detalj nove generacije.
<a href="http://tinypic.com?ref=4t693q" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/4t693q.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Protezala se celom širinom kabine istom visinom, inkorporirajuci sve pokazivače i indikatore. Pozadinsko plavo osvetljenje table predstavljeno po prvi put u trećoj generaciji je zadržano i na novoj generaciji. Modeli iz kasnijih godina proizvodnje (od 1994. godine) su takodje imali i svetleće igle obrtomera i brzinomera. Za Japanski model Prelude kao opcioni deo opreme nudio se i TV tuner, sa ekranom ugradjenim u centralnu konzolu. Japanska verzija je takodje imala neke dodatne opcije koje se nisu mogle naći na listi dodatne opreme za model Prelude za američko tržište, mada su neke od opcija ponudjene za Kanadsko tržište. Na primer, Japanska Prelude je imala grejače spoljašnjih retrovizora sa elektronski kontrolisanim preklapanjem ka staklima, kao i brisač na zadnjom vetrobranu, dok je verzija za kanadsko tržište nudila opciona sedišta sa grejačima. Četvrta generacija modela Prelude deli elemente vešanja sa petom (1994-1997) i šestom (1998-2002) generacijom Honde Accord.

U Velikoj Britaniji Hondu Prelude većina entuzijasta sportskih automobila nikada nije smatrala dobrim izborom., već su se radije okretali savremenijoj Toyoti MR-2 i ostalim rivalima iz klase. Ovome je verovatno doprinela unutrašnjost Prelude zbog zvukova iz tapacirunga, mada je ovaj model stalno bio u senci jačih modela Honde kao shto su bili Civic Type-R, NSX i nešto kasnije S2000. Ipak, Prelude je izuzetno kompetitivan model obzirom na stil, njenu brzinu i kvalitet izrade, zbog čega je uspela da dostigne status kultnog automobila u Velikoj Britaniji i SAD-u, gde uvek postoji velika potražnja za sportskim automobilima u verziji sa manuelnim menjačem.

1997 godina
<a href="http://tinypic.com?ref=rkpl39" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/rkpl39.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Peta generacija Honde Prelude je poboljšana verzija četvrte, uz novi dizajn eksterijera i vozne karakteristike. Tokom 2001. godine prestala je proizvodnja modela Prelude.

Peta generacija je zadržala FF postavku (Front engine, Front wheel drive – motor i pogon na prednjoj osovini), sa nezavisnim prednjim vešanjem. Automobil je imao raspodelu masa po osovinama od 63/37 % napred/nazad. Svi modeli pete generacije Prelude su imale aluminijumske točkove prečnika 16”, sa 205/50/R16 gumama, izuzev modela Xi (čelični točkovi od 14” sa 195/65/R14 gumama) i Si (aluminijumski točkovi od 15” sa all-season gumama 195/60/R15). Za razliku od modela za SAD tržište, japanska verzija Prelude pete generacije je imala brisač na zadnjem vetrobranu (osim modela Xi). Svi modeli su imale prednje kočnice prečnika 11,1” koje su bile standardne na modelu VTEC iz ’96. godine, a točkovi su sada bili sa 5 šrafova za razliku od onih sa 4 šrafa na starijoj generaciji. Peta generacija Prelude je sa namerom dizajnirana tako da podseća na treću generaciju iz kasnih ’80-ih {mosimage}godina, obzirom na manji broj prodatih primeraka četvrte generacije, jer je fabrika smatrala da je dizajn četvrte generacije lošije prihvaćen na tržištu. Peta generacija je sastavljana i isporučivana u mnoge delove sveta, uključujući izmedju ostalih i Japan, Veliku Britaniju, SAD i Nemačku. Svi modeli i izvedbe su zadržali BB oznaku šasije (BB5-BB9) i imali motor iz serije H ili F. Modeli koji su bili dostupni na japanskom tržištu su uključivali: SiR (10,6), Xi (8,8), Si (9,2), SiR S-Spec (11,0) i Type S (11,0). Na tržištu SAD-a je bio dostupan osnovni model kao i Type SH. Za kanadsko tržište su nudjeni osnovni model i Type SX. Na tržištu Evrope su u ponudi bili modeli 2,0i (9,5) kao i 2,2 VTi VTEC (10,0), a u Australiji modeli Si (10,0) i VTi-R (10,0). Svi modeli pete generacije Prelude su imali motore iz serije H22A, osim: Xi (F22B), Si (F22B), 2,0i (F20A), Si (F22Z). Verzija BB5 je nosila oznaku Xi, a Si oznaku 2WS. Verzija BB6 je nosila oznaku SiR-2WS, SiR S-spec, Type S, Base model, Type SH, SE, kao i 2,2 VTi VTEC 2WS. Verzija BB7 je nosila oznaku Si-4WS, a BB8 SiR-4WS i 2,2 VTi VTEC-4WS. Sve verzije pete generacije modela Prelude su imale rezervoar za gorivo zapremine 60 litara.

Jedna verzija pete generacije Prelude, model Type S, bila je dostupna samo na japanskom tržištu.
<a href="http://tinypic.com?ref=rvldmo" target="_blank"><img src="http://i55.tinypic.com/rvldmo.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Ovaj model je imao VTEC motor H22A od 2,2 litra radne zapremine, a razvijao je 220 KS @ 7200 rpm i 221 Nm @ 6500 rpm. Sa stepenom kompresije od 11,0:1, prečnikom klipa od 87 mm i hodom klipa od 90,7 mm i sistemom VTEC, otvaranje ventila je bilo podešeno na 12,2 mm / 11,2 mm (usis / izduv). Honda je takodje promenila staru vazdušnu kutiju, tako da je nova imala jako efikasan dizajn koji se zbog svoje funkcije često oslovljavao kao Dynamic Chambering (dinamičko strujanje), uz povećan prečnik leptira na usisu (62 mm u poredjenju sa ranijih 60 mm). Izduvni sistem je takodje detaljno preradjen, nakon čega presek izduvnih cevi nije bio apsolutno kružan, već je dobio cilindrični presek. Katalizator je takodje povećan, kao i prečnik izduvnih cevi sa 50,8 mm na 57 mm. Sa povećanom snagom, sistem vešanja je takodje poboljšan a dodati su i samoventilirajući kočioni diskovi prečnika 15” napred, odnosno 14” nazad. Težina praznog vozila pete generacije modela Prelude iznosila je 1310 kg, uz klirens od 140 mm. Za razliku od modela SiR S-spec koji je imao diferencijal sa ograničenim proklizavanjem (LSD), u model Type S je bila ugradjivana tehnologija poznata kao aktivni sistem prenosa momenta (Active Torque Transfer System) odnosno ATTS, mada je ovaj sistem označavan i sa DYCS i Active Electronic Limited Slip Differential (misnomer). Odnosi u prenosnom mehanizmu za model Type S su bili isti kao i kod ostalih iz pete generacije Prelude sa manuelnim menjačem, izuzev modela 2,2 VTi VTEC sa 5-brzinskim manuelnim menjačem koji je imao prenosni odnos (FD) od 4,266. Type S je takodje imao ABS sistem aktivne kontrole koji se razlikovao od “standardnih” ABS sistema na ostalim modelima pete generacije. Unutrašnjost je bila obložena kožom sa izvezenim logoima crvene boje. Kao opcija se nudilo i proshivanje oznake modela na sedištima. Dizajn eksterijera pete generacije modela Prelude je bio uglavnom standardan za sve modele. Svi modeli iz generacije su imali šiber osim modela Type S.

Samo još jedan model Honde je bio izradjivan sa motorima iz H serije, i taj motor je bio poslednji iz svoje serije do predstavljanja K serije. Accord Type R/Rx/Torneo su imali poslednju generaciju motora iz H serije, koji je bio rafiniraniji u odnosu na prethodnika a čija je proizvodnja trajala od 1998. do 2002. godine, kad je eksterijer detaljno redizajniran i predstavljena K serija.

Peta generacija modela Prelude za američko tržište je dobila bolje motore, uz VTEC H22A4, koji je bio evoluirana verzija motora H22A1, a koji je razvijao 195 KS @ 7000 rpm i 212 Nm @ 5250 rpm i proizvodio od 1997. do 1999. godine. Njega je zamenila blago poboljšana verzija motora koji je razvijao 200 KS @ 7000 rpm i 212 Nm @ 5250 rpm, sa stepenom kompresije od 10,0:1, a koji se proizvodio od od 1999. do 2001. godine. Peta generacija za američko tržište je nosila oznaku Type SH (Super Handling) obzirom na ATTS sistem aktivne raspodele momenta koji je, zajedno sa osnovnim modelom sa manuelnim 5-brzinskim menjačem, delio istu menjačku kutiju sa modelima za japansko tržište koji su nosili oznake Type S i SiR-S. Ovaj sistem je donekle pomogao Hondi da prevazidje probleme pogona na prednjim točkovima, a magazin “Car and Driver” je 1997. godine proglasio model Prelude Type SH za najupravljiviji model sa cenom ispod 30000 $.

Bezbednost

U Australiji je u periodu od 1983. do 2002. godine Hondin model Prelude u ispitivanju bezbednosti polovnih automobile dobio sledeće ocene:

* Prelude (1983-1996) – osrednji nivo zaštite putnika
* Prelude (1997-2002) – nivo zaštite značajno iznad proseka

Hondu Prelude je magazine “Car and Driver” postavljao na listu deset najboljih automobila godine čak deset puta, u periodima od 1984. do 1986. odnosno 1992. do 1998. godine.

Tokom godina, nekoliko nemačkih kompanija je radilo naknadne konverzije modela Prelude u kabriolet izvedbu. Trenutno je moguće konvertovati modele Prelude prve, druge i četvrte generacije.

Prvu generaciju Prelude je modifikovala nemačka kompanija pod nazivom “Tropic Design”. Ukupno, ova kompanija je konvertovala 47 automobila modela Prelude, od kojih je većina izvezena u Japan i SAD. Veoma mali broj njih je ostao u Evropi, koje su na početku sve bile locirane na teritorije Nemačke. Neke su vremenom prodate u druge zemlje, a zna se da je bar jedna trenutno u Holandiji i jedna u Belgiji.

Drugu generaciju modela Prelude je modifikovala jedna druga kompanija iz Nemačke, koja je konvertovala preko 100 automobila. Koliko je poznato, nijedan model sa DOHC motorom nije konvertovan u kabriolet. U ponudi su bile tri modifikovane verzije - osnovna, zatim jedna sa luksuznijim opcijama, i jedna sa naknadno dodatim aerodinamichkim dodacima na eksterijeru, koji su dodatno doprinosili boljem izgledu modifikovanog modela.

Što se modifikovanja četvrte generacije Prelude tiče, samo oko 15 automobila je konvertovano u kabriolet i to od strane nemačke kompanije “Honda-Autohaus Manfred Ernst”. Nisu poznati detalji što se motorizacije modifikovanih modela tiče, kao ni oko ostalih detalja i specifikacija. Obzirom da ih je konvertovano samo oko 15, smatra se da su ovi primerci ustvari pojedinačno modifikovani po ličnim željama vlasnika.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (HONDA PRELUDE-str.16)

Fiat Milletrecento/Zastava 130 (Tristać)

<a href="http://tinypic.com?ref=2zz0qqr" target="_blank"><img src="http://i54.tinypic.com/2zz0qqr.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Osim legendarnog Fiće, jedan od simbola motorizacije u bivšoj Jugoslaviji je bio i FIAT-ov model "1300", popularni "Tristać". I on se pravio u Kragujevcu, a osim za domaće tržište, iz Šumadije je odlazio i na mnoga druga. Kada se pojavio, zbog originalnog osvetljenja je dobio i nadimak "automobil sa hiljadu sijalica".
<a href="http://tinypic.com?ref=33yjq69" target="_blank"><img src="http://i54.tinypic.com/33yjq69.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Na Sajmu tehnike u Beogradu, održanom krajem avgusta 1961. godine, jugoslovenska javnost je imala prilike da se upozna sa FIAT-ovim novitetom, modelom "1300", koji je odmah uključen u ponudu Zavoda Crvena Zastava. U početku, zbog tadašnje cene od 2.400.000 dinara, kupovali su ga, pre svega, preduzeća i državne organizacije. Povećanje procenta ućešća domaćih delova, do gotovo potpunog osvajanja proizvodnje, odvijalo se relativno sporo, odnosno narednih desetak godina, imajuću i vidu da je prioritet imao prethodni licencni model, Zastava 750, koji je bio namenjen najširem krugu kupaca.
<a href="http://tinypic.com?ref=2wd4uw1" target="_blank"><img src="http://i51.tinypic.com/2wd4uw1.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img690.imageshack.us/i/zastava130004.jpg/'><img src='http://img690.imageshack.us/img690/5852/zastava130004.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Zasebna traka za montažu ovih modela u novoj kragujevačkoj fabrici automobila pokrenuta je polovinom šezdesetih godina. Do kraja proizvodnje su kod licencionara relativno ažurno praćene sve tekuće izmene.

Stalno usavršavanje nakon toga se, u znatnoj meri, može smatrati autohtonim. Tako je na salonu automobila u Beogradu, aprila 1969. godine, promovisana i evolucija sa znatnim izmenama spoljnog izgleda (redizajnirana maska hladnjaka) i kabine (ravna gornja obloga instrument table, kao na FIAT-u "1500 C") i "Luks" model, sa bogatijom unutrašnjom opremom.
<a href="http://tinypic.com?ref=2aguruh" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/2aguruh.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Za Salon 1970. uvedene su disk kočnice na sva četiri točka, a ponuda je proširena verzijom sa motorom od 1,5 litara. Od novembra iste godine, model "1500"se nudi i u "Luks" varijanti. "Familiare" verzija , sa oba motora, pojavila se 1970. godine.
Treba reći da se u Zastavinoj verziji "Familiare" u zadnjem delu odstupilo od italijanskog prethodnika, jer je rekonstruisan po uzoru na savremenika - model FIAT 124 "Familiare".

Kao jedna od mera stalnog podmlađivanja na popularnom "Tristaću", septembra 1973., ručica komande menjača je sa volana prebačena na pod. Konačno, 1976. je predstavljena dopunska verzija "E" ("Elegant"), prepoznatljiva po integrisanim naslonima za glavu na prednjim sedištima i nešto drugačijom unutrašnjom opremom. Na osnovama ovog modela je tokom godina nastalo više specijalizovanih varijanti (za potrebe SUP-a, saniteta...). Pokušaj ugradnje Perkinsovog dizel motora od 1,76 litara, učinjen 1978. godine, nije zaživeo, jer relativno osetljivi prednji trap nije odolevao takvom opterećenju.

Poslednja od 201.160 napravljenih Zastava "1300/1500" (broj sklopljenih karoserija je nešto veći: 206.806 komada), sišla je sa konvejera 220. decembra 1979. godine. Iako je nalazila svoje mesto na tržištu bivše SFRJ, proizvodnja je obustavljena, da bi se oslobodio prostor za novo nacionalno vozilo - Zastavu 102, kasnije nazvanu Jugo. "Tristać" je najveći eksportni uspeh postigao u Kolumbiji, gde je od 1967. do 1974. godine prodato skoro 7.000 primeraka, a od početka sedamdesetih godina su montirani iz gotovih sklopova.

A kako je sve počelo???
Priča o "Tristaću" ili FIAT-u "Milletrecento"-u je počela krajem pedesetih godina prošlog veka, Kada je FIAT radio na obnavljanju svoje ponude automobila, koja se tada sastojala iz prve generacije modela nastalih posle drugog svetskog rata. Četvorocilindarski modeli "1400/1900" su se 1959. povukli u korist potpuno nove konstrukcije šestocilindarskih verzija "1800/2100". Naredne godine je povučen iz proizvodnje "1200 Grand-luce", kao najjača varijanta linije "1100". Time je oslobođen prostor za ulazak FIAT-a u klasu "milletrecento", koju je ustanovio drugi proizvođač sa Apeninskog poluostrva - Alfa Romeo još 1954. svojom "Giulietta"-om.

Nakon testiranja 19 prototipova, koji su prešli ukupno 1,5 miliona kilometara, u aprilu 1961. su javnosti predstavljene limuzine "1300" (interni kod - redni broj projekta "116") i "1500" (kod "115"), sa motorom sa 5mm većim prečnikom cilindara u istoj karoseriji i neznatnim estetskim razlikama u eksterijeru i opremi. "Familiare" verzija, sa oba motora, stigla je u novembru iste godine, a kabriolet dve godina kasnije.
<a href="http://tinypic.com?ref=5508qw" target="_blank"><img src="http://i55.tinypic.com/5508qw.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Trapezoidne linije karoserije su u znatnoj meri evolucija linija modela "1800", uz najveće odstupanje u zadnjem delu. Horizontalno udvojeni farovi su podsećali na Chevrolete-ov Corver.

Kočni sistem je bio efikasan - napred sa troklipnim disk-kočnicama (što je u godini predstavljanja bilo avangardno rešenje), pozadi sa dobošima. Kod ogibljenja je prednost data udobnosti. Na zadnjem mostu je ugrađen poprečni torzioni stabilizator, koji je, zajedno sa amortizerima, oslonjen na separatni oslonac pričvršćen za karoseriju. Enterijer se odlikovao bogatom opremom, pa je "1300" u žargonu prozvan "automobilom sa hiljadu sijalica". Na instrument tabli, sa termometrom rashladne tečnosti i brojačem parcijalne kilometraže, postojalo je čak osam kontrolnih lampica. Posebno su osvetljeni: kabina (na tri mesta), kaseta, motorni prostor, prtljažnik, kao i hod za nazad. Na stubu volana ugrađen je prekidač svetala i žmigavaca (sa automatskim vraćanjem u početni položaj). Nasloni prednjih sedišta su se obarali. Veliki potrošaći, kao udvojeni farovi, dvoglasna sirena, upaljač za cigarete, elektromotor ventilatora grejača, diktirali su ugradnju generatora stalne snage od 400 W. Ključ za startovanje motora, sa bravom volana po inerciji ("Le-Mans start"), bio je ugrađen sa leve strane.

Matična fabrika je za salon u Torinu 1964. lansirala verziju "1500 C" sa produženim međuosovinskim rastojanjem za 8 cm.
<a href="http://tinypic.com?ref=2d7g228" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/2d7g228.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Na motorima oba modela ("115 C"/116 C") je modifikovana glava motora (stepen kompresije 9:1), što je, uz diferencijalno aktiviranje drugog grla karburatora depresijom, omogućilo i smanjenje potrošnje goriva. U sistemu za kočenje je dodat vakuumski servo pojačivač, a sa zadnjeg mosta je uklonjen torzioni stabilizator.

"Milletrecento" se 1968. povukao pred "automobilom godine" u Evropi, modelom "124", a "Millecinquecento" će potrajati još godinu dana, do pojave modela "125". Produkcija svih verzija obe linije u Torinu je dostigla oko 600.000 primeraka. Osim proizvodnje u Argentini, koja je trajala do početka sedamdesetih godina prošlog veka (FIAT Concord, montirao se i u Čileu), i Nemačkoj (Neckar), paralelni život ovih modela je trajao u Kragujevcu.

ORIGINALNI PEČAT FERRARIJEVOG KONSTRUKTORA

Motor za FIAT "1300", takođe je preuzet od modela "1800". Osim što je ostao bez dva cilindra, povećan mu je hod radilice, da bi se dobila željena tapremina od 1,3/1,5 litara. Ovu familiju motora je konstruisao inženjer Aurelio Lampredi, tvorac čuvenih Ferrarijevih dvanaestocilindraša. On je primenio tzv. "polisfernu" komoru za sagorevanje u glavi motora, oblikovanu od više međusobno ispresecanih sfernih površina, koja je još uvek sadržavala preimućstva polusferne i trouglaste komore. Viseći ventili, smešteni u oblik slova V, omogućavali su poprečno strujanje prilikom izmene gasova. Lampredi je ingeniozno jednostavno rešio geometrijski problem aktiviranja ovako smeštenih ventila, bregastim vratilom smeštenim (visoko) u bloku motora, preko kratkih šipki podizača i klackalica i pogodnim oblikovanjem odlivka bloka i glave motora. Povećana otpornost na samozapaljenje smeše je omogućila primenu, za tadašnji kvalitet goriva, relativno visokog stepena kompresije od 8,8:1. Ugradnjom dvostrukog karburatora uz duplu izduvnu granu je ostvarena najveća snaga manjeg motora od 60 KS (DIN) pri solidnih 5.400 o/min (za veći motor 75 KS).

Osnovni tehnički podaci:
(za model iz 1976. godine)

Motor: Blok od livenog gvožđa, kovana radilica sa tri glavna ležaja, glava od lake legure, četiri cilindra u liniji, prečnik i hod 72x79,5 mm, radna zapremina 1295 cm3, najveća snaga 60 KS pri 5.400 o/min, dvostruki karburator prečnika (oba) grla 34 mm.

Menjač: Sa četiri sinhronizovana prenosna odnosa za napred, dvodelna kardanska osovina. Zadnji most: hipoidni prenos, noseće poluosovine.

Kočnice: Disk tipa sa plivajućim jednoklipnim kleštima na sva četiri točka.

Upravljač: Sa beskrajnim zavrtnjem.

Ogibljenje: Napred nezavisno sa spiralnim oprugama, gore trouglasto rame, dole oscilujuća viljuška, uporne spone, torzioni stabilizator. Pozadi kruta osovina od presovanog lima, uzdužni ravni gibnjevi sa četiri lista. Napred i pozadi hidraulični teleskopski amortizeri dvostrukog dejstva.

Točkovi: naplaci 4,5x13", pneumatici 156x13"

Dimenzije: međuosovinsko rastojanje 2.425 mm, dužina 4.030 mm.

Masa: vozilo spremno za vožnju 970 kg.

Performanse: najveća brzina 140 km/h, ubrzanje 0-100 km/h 21 s.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (FIAT 1300/TRISTAC-str.16)

DODGE VIPER
(1992-02)
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img809.imageshack.us/i/dodgeviperfrontvelika.jpg/'><img src='http://img809.imageshack.us/img809/9154/dodgeviperfrontvelika.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>

Kraj 80-tih godina prošlog stoljeća. Po pitanju američke autoindustrije, dosadnog li vremena. Chrysler i njegova podmarka, Dodge, izvukli su se iz teške financijske krize s kraja 70-tih, ali gotovo svi automobili koji su uslijedili bili su uzbudljivi poput promatranja plime i oseke. U biti, bilo je to pomalo dosadno doba kod mnogih proizvođača automobila, i ne samo američkih. S time, bilo je to i savršeno doba za velike bljeskove, a jedan takav, u režiji Chryslera, odnosno Dodgea, proparao je mračno nebo nad Amerikom poput najjače munje.
Bio je to siječanj 1989 godine, detroitski NAIAS, najveći sajam automobila u Sjevernoj Americi i gomila ljudi okupljena oko najveće senzacije sajma – konceptnog Dodgea Vipera.
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img707.imageshack.us/i/img0107dqg.jpg/'><img src='http://img707.imageshack.us/img707/7962/img0107dqg.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Kakav doživljaj! Tako «brutalno nabijen» dizajn nije viđen još od «muscle-car» ere, a sam oblik kombinirao je limene legende, Cobru s E-typom. Da, veliki Carroll Shelby tada je surađivao s Dodgeom i on je jedan od glavnih «krivaca» što je jedna Corvette preko noći ostala tek slavno ime. Reakcija na fantastičan koncept je bila takva da Chrysleru nije preostalo ništa drugo već da se baci na razvoj produkcijske izvedbe.
Srećom, Amerikanci imaju veća m... od Europljana kada je u pitanju auto-dizajn, pa je nakon tri godine razvoja serijski Viper ostao vrlo vjeran konceptu. Tek za sigurnost bitne promjene, po mome sudu, učinile su ga još i ljepšim. Hm, reći za Vipera da je bio lijep ... On je bio opak, nabildan, divlji, «gledaj i slini», ... ma, on je bio Conan na kotačima. Jak kao bik, otrovan kao zmija. Zaista, bolji naziv nije mogao dobiti (Viper – zmija otrovnica). Pun naziv bio je Dodge Viper RT/10.
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img143.imageshack.us/i/1992dodgeviper2drrt10co.jpg/'><img src='http://img143.imageshack.us/img143/2968/1992dodgeviper2drrt10co.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Specijalni tim unutar Chryslera koji je bio zadužen za razvoj ovog cestovnog monstruma uspio je ispod ogromnog prednjeg poklopca smjestiti najveći agregat koji se našao kod jednog automobila novijeg doba. Radilo se o V10 motoru obujma čak osam litara! Kako su Amerikanci bili majstori (samo) za sirovu snagu, za olakšavanje i uglađenost svojeg «kamionskog» motora zatražili su pomoć inženjera iz Lamborghinija, tvrtke koja je tada bila pod vlasništvom Chryslera. Snaga 400 konja i okretni moment od 630 Nm prenosili su se preko 6-stupanjskog ručnog mjenjača na stražnju osovinu na čijim krajevima su se nalazili gumeni valjci dimenzije 335/35-17 (prednje gume 275/40-17). Za 1992 godinu to su bile itekako respektabilne brojke. Luksuzna i elektronička pomagala poput klima-uređaja, ABS-a ili sustava protiv proklizavanja pogonskih kotača samo bi otežali četiri i pol metra dugačak i dva metra širok roadster, tako da je Viper bio daleko od tehnološkog dragulja. I bolje jer gusti dim koji bi zasukljao iz stražnjih blatobrana pri gotovo svakom kretanju na zeleno svjetlo savršeno je pristajao agresivnoj pojavi. Cvilež i smrad spaljenih guma, te duboki, snažan urlik velikog 10-cilindraša ježili su kožu svih prisutnih nekoliko desetaka metara od Vipera. Zvuk bi privukao pažnju, a pojava bi zatim zastaklila oči i razjapila usta, kako klinaca i mlađih tako i sredovječnih i penzionera. Zaista, tko bi na pojavu Vipera ostao ravnodušan u sebi bi imao sve osim strasti.
Ravnodušni sigurno nisu bili ni novinari koji su se za volanom Vipera pretvarali u dječake sa rogovima na ćelu. Ako je išta bilo lagano za volanom Vipera bilo je to kršenje zakona. Kako i ne bi kada se do stotke stizalo za pet sekundi (uz mnogo borbe s gumama), dok je 266 km/h u otvorenoj kabini spajalo obrve s ušima vozača. Zvijer stvorena za strasti, sirove strasti.
Naravno, tko je tražio nekakvu praktičnost u ovakvom automobilu planeta Zemlja mu je bila strana. Pa ovdje se moralo paziti da si čovjek kad izlazi iz auta ne speče nogu na ispušnoj cijevi koja se protezala ispod vrata koja inače nisu imala vanjsku kvaku! A tipke ili ručice za podizanje bočnih prozora? Nepotrebno jer prozora nije ni bilo!
Viper, koji se pod značkom Chryslera našao i u Europi, nije doživljavao neke bitne promjene (nove boje, opcionalni klima-uređaj, ...) sve do 1996 godine kada uz obnovljeni roadster u ponudu stiže i još atraktivnija kupe izvedba, GTS.
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img98.imageshack.us/i/dodgevipergtsinsidesthu.jpg/'><img src='http://img98.imageshack.us/img98/7011/dodgevipergtsinsidesthu.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Zaobljena linija krova i tzv. «pačji rep» bile su glavne novosti, dok su kod obje izvedbe stigle i opcionalne legendarne Shelbyjeve uzdužne bijele trake, a zbog komfora i još boljeg zvuka ispušne cijevi su sa bokova premještene na uobičajeni stražnji kraj automobila.
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img687.imageshack.us/i/1996dodgevipergtsrearsiv.jpg/'><img src='http://img687.imageshack.us/img687/396/1996dodgevipergtsrearsiv.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Tada su stigle i još poneke sitnice poput vanjske kvake na vratima, uz roadster RT/10 se mogao naručiti i tvrdi krov, a i interijer je dobio nešto moderniji izgled.
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img547.imageshack.us/i/gts5.jpg/'><img src='http://img547.imageshack.us/img547/2994/gts5.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Iza «zmijskih očiju» se našao temeljito dorađeni agregat. Za GTS je razvijao 450 KS, dok je za RT/10 te 1996 godine razvijao 415, da bi od sljedeće i kod njega snaga narasla na 450 konja. Po pitanju performansi obnovljeni Viper je ušao u klub najbržih. Do stotke je stizao za 4.6 sekundi, a maksimalna brzina se opako približila brojci 300. Obnovljeni RT/10 i novi GTS unijeli su potrebno osvježenje i prodaja se poboljšala. Sljedećih godina Viper je prolazio kroz sitne modifikacije – ABS, 18-colni naplatci, serijska klima, dva zračna jastuka, strujni retrovizori, nove boje, ...
Normalno, ovakva vrsta automobila ostvarila je odlične rezultate i na američkim trkalištima (GT, GT2, američka serija Le Mansa, ...). Zato je 1998 godine proizvedeno i sto primjeraka ekskluzivne, GTS-R izvedbe Vipera (460 KS, 678 Nm, 300 km/h, 4.5 sek. do 100 km/h).
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img261.imageshack.us/i/1fulla.jpg/'><img src='http://img261.imageshack.us/img261/4008/1fulla.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Osim ovog tvorničkog tjuninga Viper je prošao kroz ruke i drugih samostalnih tjunera, a najpoznatija je Hennesseyjeva izvedba Viper Venom 600 (8.4L, 855 Nm, 602 KS, 330 km/h, 3.7 sek. do 100 km/h).
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img688.imageshack.us/i/199820dodge20hennessey2.jpg/'><img src='http://img688.imageshack.us/img688/8111/199820dodge20hennessey2.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Godine 2002 Dodge Viper se pozdravio sa svojim obožavateljima s izvedbom «Final Edition».
<a target='_blank' title='ImageShack - Image And Video Hosting' href='http://img242.imageshack.us/i/200220dodge20viper20gts.jpg/'><img src='http://img242.imageshack.us/img242/297/200220dodge20viper20gts.jpg' border='0'/></a>

Uploaded with <a target='_blank' href='http://imageshack.us'>ImageShack.us</a>
Nakon desetljeća provedenog na sceni i preko 14.000 prodanih primjeraka došlo je za «vjernog» nasljednika.
Viper je ostao zabilježen kao jedan od najbeskompromisnijih automobila novijeg doba. Izgled, snaga i brzina su bili vrhunski, ali po pitanju komfora i sigurnosti u vožnji (kratak međuosovinski razmak) osjetio se zaostatak za konkurencijom (Mustang SVT, Corvette Z06, Honda NSX). No dobro, američki novinari su ga uspoređivali s tim modelima, ali po pitanju efekta kakvog je Viper ostavljao mislim da je njegova konkurencija bila puno uža.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (DODGE VIPER-str.16)

Alfa Romeo Montreal
(1970-77)

2eyl7yp.jpg

Najljepša Alfa svih vremena? Tko to može reći. Ovaj talijanski proizvođač spada među rijetke koji su poznati po lijepim automobilima, pa je tako tragati za najljepšom Alfom vrlo nezahvalan zadatak. Po mojem mišljenju, a vjerujem i po mnogim alfistima, svakako jedna od najljepših je Alfa Romeo Montreal.
Stvorena za EXPO u Montrealu, 1967 godine, ova je Alfa kao prototip u istoimenom gradu oduševila posjetitelje. Nakon reakcija i mnogih pitanja publike Talijani su shvatili da do serijskog modela jednostavno mora doći. Alfa Montreal je morala ostati posebna kao prototip, što je značilo da će, kada se pojavi, predstavljati Alfin top-model. A kao takav, uz prekrasan dizajn, morao je imati kvalitetnu mehaniku i moćan motor. Pri razvoju nije bilo žurbe jer je bitnije bilo dovršiti komplicirani projekt AlfaSud koji je trebao puniti kasu.
U svojem sportskom programu Alfa je tada već imala maloserijski model 33 Stradale koji je stajao uz bok Maseratijima i Ferrarijima. Kako 4-cilindričan motor iz Giulije TI, bez obzira na dokazanu vrijednost, nije bio prikladan za prestižnu Alfu, odlučeno je da se za nju temeljito doradi V8 motor iz 33 Stradale. Na kraju motor je bio obujma 2.6 litre i raspolagao je s okruglo 200 KS. Montreal je postavljen na dorađeno (ojačano) podvozje Giulije što je bilo jeftino, ali i pametno rješenje jer je Giulia oduševljavala u svakom pogledu.
2d15zma.jpg

Iako se serijski automobil na kraju nije previše razlikovao od prototipa, za razvoj je trebalo čak tri godine. Pri predstavljanju, na ženevskom salonu 1970 godine, publika je i dalje bila oduševljena prelijepom Alfom. Ipak, nakon što su dva prototipa od EXPO-a u te tri godine prošla mnoge svjetske izložbe jasno je da je zainteresiranost za top-Alfom blago splasnula. Najveća razlika naspram prototipa nalazila se u prednjim svjetlima koja su kod gotovog modela imala roletice koje su ih djelomično prekrivale. Kada bi se svjetla upalila roletice bi se spustile ispod njih. Čak su ostali i mali otvori postavljeni na bok iza vrata. Oni su se našli na prototipu jer Bertoneov dizajner, Marcello Gandini, koji je tada sa 27 godina iza sebe već imao prekrasnu Lamborghini Miuru, u vrijeme kada je kreirao Montreala nije znao gdje će se motor nalaziti. Ako bi bio postavljen središnje iza vozača onda bi ga tu pozicionirani otvori djelotvorno hladili.
20u7ayf.jpg

Na kraju, motor je postavljen sprijeda, a otvori su i kod serijskog modela ostali kao stilski detalj. Iza prednjih sjedala nalazila se mala klupica, tek toliko da bi se automobil mogao klasificirati kao 2+2 kupe. Kao eksterijer, i interijer je izgledao fenomenalno.
2yy7679.jpg

U dva velika okrugla instrumenta smjestili su se svi vozaču potrebni podaci, a novorazvijeni 5-stupanjski mjenjač, odnosno njegova ručica nalazila se nadohvat ruke što je omogućilo brza mijenjanja brzina. Do 100 km/h Montrealka je stizala za manje od osam sekundi dok joj je najveća brzina iznosila preko 220 km/h. Naravno, u vožnji je pružala čiste užitke. Tako normalno za Alfu.
Svoju ekskluzivnost Alfa Montreal je pokazivala i cijenom. Bila je skuplja od Porschea 911 S. U prve tri godine prodaja je s obzirom na cijenu još i zadovoljavala. Do 1973 godine se proizvelo 3.045 primjeraka, da bi u sljedeće četiri godine s traka sišlo tek 880 primjeraka. Tako lošim prodajnim rezultatima presudila je naftna kriza i Montrealova potrošnja od 18 litara na 100 km. Montreal je bez obzira na vrlo lošu prodaju ostao u proizvodnju čak sedam godina što dovoljno govori koliko je Alfi trebao image-maker.
1zd9irp.jpg

Danas je Montrealka vrlo zanimljiva ljubiteljima oldtimera, ali oni koji se odluče na kupnju moraju posebno paziti na stanje lima jer su 70-te, između ostaloga, i poznate po «rascvjetanim» Alfama.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (ALFA ROMEO MONTREAL-str.16)

Citroen CX
(1974-89)

<a href="http://tinypic.com?ref=244o5ly" target="_blank"><img src="http://i51.tinypic.com/244o5ly.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Kako je 1976 godine Peugeot potpuno preuzeo kontrolu nad Citroenom (PSA), model CX mnogi smatraju posljednjim pravim Citroenom. Ova velika limuzina nije napravila skok u budućnost kao revolucionarni prethodnik DS («žaba»), što s obzirom na razliku od dvadeset godina i daleko brojniju konkurenciju niti ne čudi, ali moderne fluidne linije i drugima nedostižna udobnost ostale su glavne značajke koje su bile sasvim dovoljne da CX u 70-tima bude jedan od najzanimljivijih automobila.
Citroen CX predstavljen je 1974 godine i došao je kao konačni nasljednik vječno avangardnog, ali ipak vizualno zastarjelog DS-a.
<a href="http://tinypic.com?ref=oivw4y" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/oivw4y.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Iako se i po pitanju dizajna CX uspoređivao s linijama prethodnika, istina je da se nova Citroenova krstarica dizajnom bazirala na četiri godine ranije predstavljenom i broju manjem modelu GS. Logično jer je potpisnik dizajna kod oba modela bio Robert Opron. No bez obzira na već viđene linije CX je očaravao širokom i niskom siluetom koja je itekako odskakala od klasične trovolumenske linije konkurentnih limuzina.
Posljednji pravi Citroen bio je zaista poseban. Osim karakterističnog, avangardnog vanjskog i «svemirskog» unutarnjeg dizajna poseban je bio i po unaprijeđenom hidropneumatskom podešavajućem ovjesu koji je u kombinaciji sa širokim i mekanim foteljama CX učinio, po mnogim stručnjacima, najudobnijim automobilom na svijetu. Potvrda tomu je bila i kupnja takvog ovjesa od strane Rolls-Roycea i Mercedesa. Da stvar za CX, odnosno njegove kupce bude još bolja, vožnja osim što je podsjećala na lebdenje ili plovidbu mirnim morem, ovjes i inovativan upravljački sustav («DIRAVI» - preuzet sa ekskluzivnog modela SM) osiguravali su i odličnu upravljivost po zavojitim cestama. Sve te kvalitete bile su prepoznate i bez obzira što se između ostalih u konkurenciji nalazio i začetnik nove ere u automobilskoj industriji, VW Golf, CX osvaja titulu europskog automobila godine.
<a href="http://tinypic.com?ref=14jrui9" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/14jrui9.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Iako su u fazi razvoja u Citroenu eksperimentirali i s rotacionim motorom (što ih je dodatno bacalo u financijsku krizu), CX je dobio klasični 4-cilindrični benzinac obujma dvije litre (102 KS, 174 km/h), da bi mu se do kraja godine pridružio i 2.2-litraš (112 KS, 180 km/h). Sljedeće godine se predstavlja i karavanska izvedba, za kojom je uslijedila i ambulatna "Prestige"izvedba, vrlo popularna u 80-tima.
<a href="http://tinypic.com?ref=sy845u" target="_blank"><img src="http://i55.tinypic.com/sy845u.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Iste godine na produženoj platformi karavana stiže i limuzinska izvedba «Prestige». Međuosovinskim razmakom od preko tri metra mogao se pohvaliti malo koji automobil, baš kao i prostorom za noge na stražnjoj «mesnatoj» klupi. Ova «predsjednička» izvedba je uskoro zbog još većeg komfora dobila nešto povišeniju liniju krova. Zaista, s ovom izvedbom mogli su se mjeriti tek višestruko skuplji «konzervativni» Rollsi i produljeni Mercedesi.
Godine 1976 u ponudi je i 2.2-litreni dizelski agregat, dvije godine kasnije nasljeđuje ga 2.5-litraš koji je godinama predstavljao najprodavaniji model, a od 1984 u ponudu se uključuje i turbo izvedba istoga dizelaša (128 KS, 195 km/h). U to vrijeme nije bilo brže dizelske limuzine.
Uz dizelske, s godinama su se mijenjali i benzinski agregati (2.0, 2.2, 2.4, 2.5, 2.5T). CX je zbog svojih vrhunskih voznih osobina mogao zadovoljiti gotovo svaki sloj vozača, od onih koji su željeli uživati u laganom krstarenju ne osjećajući grbe i rupe na cestama do onih koji su osim toga tražili i dozu sportskog štiha (CX 25 GTi Turbo iz 1984 godine – 167 KS, 8 sek. do 100 km/h, 220 km/h).
<a href="http://tinypic.com?ref=20uv03m" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/20uv03m.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Nazivi CX-a su bili Pallas za osnovnu i GTi za sportsku izvedbu dok su se izvedbe s produljenim međuosovinskim razmakom zvale Prestige (benzinski motori), odnosno Limousine (dizelski motori).
Jasno, uz sve kvalitete i prednosti CX je imao i svojih loših strana koje su dovele do toga da je automobil između ostaloga postao poznat i po skupom održavanju. Ironično, problem nije bio u naprednoj tehnologiji, već u dijelovima koji su jednostavno morali biti pouzdani, ali nisu. (lim osjetljiv na hrđu, klimava vrata, kvarljivi starter motora, jednostavna elektronika, ...).
Tako se Citroen CX dobro snalazio na tržištu do 1980 godine kada se prodaja osjetno smanjila, pa Francuzi za 1981 godinu pripremaju dorađeni model. Time su donekle poboljšali antikorozivnu zaštitu, opcionalni poluautomatski mjenjač (C-Matic) je zamijenjen 3-stupanjskim automatskim, dok je vizualnih promjena bilo uglavnom u interijeru (u povijest je otišla karakteristična okrugla pepeljara koja se nalazila na vrhu središnjeg grebena (!)). Nešto veće promjene stigle su tek krajem 1985 godine kada Citroen predstavlja obnovljenu drugu seriju CX-a.
<a href="http://tinypic.com?ref=28koh2w" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/28koh2w.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Crni, masivniji, plastični branici bili su jedina veća novost što se vanjskog dizajna tiče, dok je armaturna ploča prošla drastičniju promjenu.
<a href="http://tinypic.com?ref=2j5mk55" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/2j5mk55.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Uz pomoć video-spota Grace Jones («Slave to the Rhythm») Citroen je po posljednji put pokušao privući kupce. Reklama je bila uspješna i CX, pogotovo turbo-dizelska izvedba, uspjeva preživjeti još koju godinu na tržištu.
Iako se još u prvoj polovini 80-tih vidjelo da CX treba zamjenu u Citroenu su bili nemoćni jer je takvu odluku mogao donijeti samo vlasnik, Peugeot. Tako je CX na proizvodnim trakama ostao sve do 1989 godine (karavan do 1991.). O kretanju proizvodnje, odnosno popularnosti CX-a dovoljno govori i podatak kako je od ukupno milijun primjeraka u petnaest godina njih gotovo 600.000 proizvedeno u prvih pet godina. Napokon dočekani nasljednik XM (1989.) nastavio je tradiciju Citroenovih velikih limuzina, ali to je već druga priča.
Bez obzira na visoke troškove održavanja CX je bio i ostao jedan od najposebnijih velikih limuzina iz druge polovice 20-tog stoljeća.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (CITROEN CX-str.16)

Honda CRX

<a href="http://tinypic.com?ref=rbcinl" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/rbcinl.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
”U malim bočicama čuva se veliki otrov”. Ova izreka, prenesena u automobilski svet, značila bi da se iza kratke oznake, uglavnom kriju ”ljuće” verzije automobila. Oznaka CRX kod ljubitelja Honde, ali i kod ostalih ”benzinskih zavisnika”, izaziva u najmanju ruku strahopoštovanje

Neko ko nije imao priliku da isproba neki od modela CRX, verovatno će pomisliti da je strahopštovanje preteška reč. Njima najiskrenije želimo da što pre sednu za volan ovog automobila i uvide da za izmamljivanje nekontrolisanog smeška na licu, nije uvek potrebno više od 200 KS.

Za početak priče o CRX-u, trebalo bi se podsetiti situacije na tržištu početkom osamdesetih godina, u vreme njegovog nastanka. Tih godina, Evropom su harale sportske verzije velikoserijskih automobila. Glavni krivac za ovakvu situaciju i skoro izumiranje velikih GT automobila bio je VW Golf GTI, koji je praktično stvorio novu klasu ”gradskih jurilica”. Recept je relativno jednostavan.

U serijski model ugrađivao se snažan motor, sportsko ogibljenje, dosta opreme i uspeh je bio zagarantovan. Honda se, ipak, nije zadovoljila samo sa ovim, već je uz sve to, ponudila i sportsku formu kupea.

<a href="http://tinypic.com?ref=1z14jo5" target="_blank"><img src="http://i56.tinypic.com/1z14jo5.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Prva verzija predstavljena je 1984. godine na bazi aktuelnog Civica treće generacije. U prvo vreme, u Japanu se prodavala pod imenom Ballade, dok je na ostalim tržištima označavana kao Honda Civic CR-X (Civic Renaissance Model X). Publiku je odmah osvojila mnogo elegantnijom pojavom, za koju je bila najzaslužnija karakteristična sportska linija krova koja se strmo spuštala prema zadnjem delu. Interesantno je da se na američkom tržištu, ovaj model mogao dobiti samo kao dvosed, dok je na evropsko stizao deklarisan kao 2+2 model. Osnova motorizacije bio je 1,3-litarski četvorocilindraš sa samo 60 KS. Već sledeći agregat, zapremine 1,5 litara, predstavljao je ulaznicu u klub koji je 100 km/h ”hvatao” za ispod deset sekundi. Zahvaljujući ”glavi” sa 12 ventila, koje je ”otvaralo” jedno bregasto vratilo, agregat je oslobađao 101 KS pri, za Hondu, normalnih 5800 o/min. Za današnje pojmove, ove performanse izgledaju normalne, ali treba pomenuti da je ovaj automobil potpuno opremljen, težio svega 780 kg te je odnos snage i mase iznosio tačno 125 KS po toni.

”Najljuća” verzija debitovala je 1986. godine, a na ”repu” je nosila dodatak 1,6i 16. Iza ovih cifri krio se najsnažniji agregat, opremljen šesnaestventilskom ”glavom” sa dva bregasta vratila (DOHC). Iz ovog agregata, koji je opremljen i elektronskim ubrizgavanjem goriva, isceđeno je 126 KS pri 6500 o/min. Zahvaljujući ovome, automobil je do 100 km/h na čas stizao za samo 8,3 sekunde i dostizao magičnu cifru od 200 km/h. Treba pomenuti da su se ovi agregati mogli pohvaliti i izuzetno niskom potrošnjom goriva, za koju je opet najzaslužnija izuzetno mala masa vozila i dobro proračunati prenosni odnosi.

<a href="http://tinypic.com?ref=2i3ekm" target="_blank"><img src="http://i54.tinypic.com/2i3ekm.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a> <a href="http://tinypic.com?ref=w6un15" target="_blank"><img src="http://i54.tinypic.com/w6un15.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Nepune četiri godine kasnije, prva generacija ustupa mesto modelu koji je najzaslužniji za armiju fanova koju ovaj automobil ima i dan-danas, širom planete.
<a href="http://tinypic.com?ref=2uygh1j" target="_blank"><img src="http://i53.tinypic.com/2uygh1j.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Druga generacija CRX-a predstavljena je 1987. godine, a sa sobom je donela mnogo agresivnije linije, ali i jedno tehničko rešenje koje je u međuvremenu postalo karakteristika i ”čarobni napitak” svih Hondinih sportista. Pogađate, radi se o VTEC sistemu varijabilnog upravljanja ventilima. On je, između ostalog, najzaslužniji za zarazan zvuk koji se svakom ljubitelju ”uvlači pod kožu”. Prvi CRX sa ovim agregatom pojavio se u septembru 1989. godine, a vec na prvi pogled, razlikovao se od osnovnih modela. Odbojnici i bočne lajsne bili su masivniji, a najkarakterističnija bila je hauba sa ”naborom” na sredini koji je nastao kao posledica prevelikog agregata. Smena generacija donela je i povećanje mase od nepunih 200 kg, koje je, između ostalog, izazvano ugradnjom zadnjeg multilink oslanjanja. Zahvaljujući famoznom VTEC sistemu, iz 1595 cm3 radne zapremine, izvučeno je čak 158 KS, što je čak i za današnje pojmove, retkost. Maksimalna snaga postizala se pri visokih 7600 o/min, dok je maksimalni obrtni moment od 144 Nm bio dostupan tek na 7100 o/min. No, ono što impresionira jeste razvoj snage, koji se ne može opisati rečima. Ovaj agregat, posle 4000 obrtaja, naprosto ”podivlja”. Osetićete nešto slično nadpunjenju, ali bez turbine i ostalih ”pomagala” jer je sva snaga dobijena iz ”suve mehanike”. Ubrzanje do 100 km/h trajalo je tačno 8 sekundi, a kazaljka brzinomera zaustavljala se tek na 210 km/h. Odnos mase i snage kod ovog modela iznosio je 146 KS po toni.

Devedesete godine sa sobom donose i potpuno novi koncept. Prvi put se model CRX nudi jedino u targa varijanti karoserije, sa samo dva sedišta i tvrdim krovom. Možda je ovo poslednje i uticalo na zastupljenost ove generacije na evropskim putevima.
<a href="http://tinypic.com?ref=2zi10lf" target="_blank"><img src="http://i52.tinypic.com/2zi10lf.jpg" border="0" alt="Image and video hosting by TinyPic"></a>
Honda CRX Del Sol pojavila se 1992. godine i proizvodila sve do 1998. Dobar uspeh je, međutim, postigao na američkom tržištu, gde je put do kupaca našlo oko 75.000 automobila. Koncepcijski se oslanjala na petu generaciju Civica, sa kojim je delila i neke agregate. Najsnažnija verzija pokretana je 1,6-litarskim VTEC agregatom B16A2, snage 161 KS.
 
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (HONDA CRX-str.16)

Nije tacan podatak o ubrzanju VTEC modela u mk2 CRX-a, ne radi se o 8 s, nego o 7,2 s, sto je jbg ipak velika razlika ;)
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (HONDA CRX-str.16)

Honda Accord
1980-...

1. generecija (1976-1981)
op90yv.jpg

Prvobitno predstavljen kao trovratni hatchback, prva generecija je imala 1.6l, CVCC, cetveroscilindricni motor sa 68KS.
Accord je bio opremljen sa brisacima zadnjeg stakla i AM/FM radio prijemnikom, sto je u to vrijeme bila odlika dosta skupljih automobila.
Do 1979. ponudjena je cetverovratna verzija koja je nudila i jaci 1.8l motor.
Do 1980. prodato je izvanrednih 185.972 primjeraka prve generacije Accorda.

2. generacije od 1981.do 1985.

343p1jl.jpg

Nekih 5 godina nakon isporuke prvih modela Accorda model je dodatno temeljno prerađen. Ponovo su se pravili hečbek i limuzina. Dodatno uz 1,6 motor ubačen je u program i novi 1,8 l motor sa unutrašnjim sagorevanjem.
Od 2.generacije nadalje se u klasi Accorda radila luksuzna izvedba, takozvani »Vigor«. Ovim posebnim modelom je Honda za početak htela da uđe na tržište luksuznih automobila, ali im je to pošlo za rukom tek sa modelom Legend.

Accord 3. generacija od 1985. do 1989
ajrvo7.jpg

Ova serija modela se najpre pojavila u SAD i Japanu sa preklopnim farovima, kakvi se nalaze kod Preluda 2.i 3.generacije.
ofn72e.jpg

Za evropu se tada radila još jedna varijanta limuzine koja je imala fiksirane farove. Ovaj model je prodavan u Americi i Japanu, kao model CA.

U ovoj generaciji je prvi put rađen Lifestyle kombi sa 3 vrata. Ovaj auto je zbog svoje zadnje haube koja je išla do krova dobila nadimak »Aero Deck«, koja je kasnije korišćena i za Accord kombije sledećih serija proizvodnje. Od 1988.je rađen još i Coupe koji doduše nije prodavan u Evropi. U SAD je pored ovih modela bila zastupljena još i Hatchback-varijanta Accorda CA5.

Accordi prodavani u evropi su u početku imali 1,6 l (CA4) motor, ali kasnije je ostao samo 2,0 l motor (CA5) u tri izvedbe: sa motorom sa unutrašnjim sagorevanjem (102 / 104 KS), sa ubrizgavanjem (PGM.Fl, 115 KS) i kao 16V sa DOHC i PGM-Fl (133 KS). Ovaj model je u serijskoj proizvodnji imao G-KAT, servo upravljač, prednje disk-kočnice (kod modela 2.0i i zadnje) i mnogo drugog. Pogonski deo je stavljen na Double-Wishbone-pojedinačno ogibljenje (obe osovine). Model 2.0i-16V je uz to imao i ABS.

Accord 4. generacije od 1989.do 1993.
ogc202.jpg

Ova generacija je po mom mišljenju klasika u seriji Accorda. Oblik je izuzetno elegantan, a ipak markantan. Pouzdanost i oprema ove serije su bili za uzor. To je uostalom bio poslednji Accord koji je dolazio iz Japana, kasnije generacije limuzina rađene su (rade se i dalje) u Swindonu u Engleskoj. Pored limuzine je 1990.izašao novi Coupe (u Nemačkoj prodavan od '92.do '94.), a 1991.i Kombi (Aerodeck); oba iz ove serije dalje rađeni u SAD. U Nemačkoj se Accord prodavao sa dva tipa motora (2.0i i 2.2i), a Coupe se, koliko znam, prodavao u verziji 2.0i.

U Japanu su u ovoj seriji Accorda bila zastupljena još dva identična produžena modela: Inspire i Vigor, kao i Ascot. Na bazi Ascota je Honda kasnije razvila i Ascot Innova, koji je u Evropi dalje razvijen u Accord 5.generacije. Od jednog vlasnika Accorda iz Švajcarske sam sem toga saznao da on vozi CB7 (dakle 2.2 l motor, 150 KS) sa VTEC i pogonom na sva 4 točka. Ovaj auto je krenuo u serijsku proizvodnju 1.4.1990.

Accord 5. generacije od 1993. do 1998.
Typecodes: CC7/CE7/CE8/CE9/CF1 – CD7 (Coupe) –
CE1/CE2 (Aerodeck)
34sgmco.jpg

Accord limuzine pete generacije su bile prvi automobili koje je Honda dala da se prave u novoj fabrici u Swindonu (Engleska). Kvalitet je bio na nivou svojih prethodnika, tako da je ovaj auto dobio baš sve pohvale (a ja vlasnik kažem: sve pohvale). Honda se orijentisala specijalno na mlađe kupce. Nakon dobre dve godine urađen je redizajn pomoću koga su detalji vraćeni na klasičnu liniju.

Na bazi modela Accord razvijani su različiti modeli Honde. Tako je na bazi japanskog Accorda (G5) nastao Ascot i Rafaga. Evropski Accord je prodavan u Japanu pod imenom Ascot Innova.

Gornja slike prikazuju evropski Accord model, koji je rađen u Swindonu (samo limuzina). Ovaj auto se i spolja razlikuje od ostalih Accord modela (prepoznatljiv po hladnjaku i prednjim migavcima). Kasnije je napred urađena rešetka hladnjaka od hroma i izmenjen je poklopac motora. Postojale su tri varijante motora: 1.8 2.0i, 16 ventila sa 115 odnosno 131 KS i 2.3i sa 158 KS.

Identični modeli limuzine (Kombi i Coupe, oba se pojavila 1994.) su se u evropi prodavali relativno dobro. Coupe i Aerodeck se baziraju na američkoj Accord limuzini i rađeni su i u SAD.

Accord 6. generacije od 1998.do 2002.

Typcodes: CG8/CG9/CL3 – CG4/CG2 (Coupe) – CF6/CF7/CH9 (Wagon)
346xc8l.jpg

Ova serija se u evropi prodavala na tržištu samo kao uobičajena limuzina sa 4 vrata, Heck sa 5 vrata i Coupe (od 1998.). Kombi je navodno bio prevelik za evropske uslove i trošio je previše, tako da Honda u Nemačkoj nije ni uvozila ova kola. Moguće da nisu hteli da prave konkurenciju modelu Minivan Shuttle koj je prodavan od 1995.i koji je rađen na bazi Accorda. Sem toga je postojao i manji kombi Civic Aerodeck koji je od 1998.rađen specijalno za Evropu, koji se jako dobro prodavao.

Proizvodnja kola sa 4 i 5 vrata se za Evropu radila u Swindonu (Engleska). Coupe, kao i Type-R-verzija je rađena u SAD.

Postojale su četiri varijante motora: 1.6i S, 1.6i LS (85 KW/115 KS); 1.8i S, 1.8i LS (100 KW/136 KS); 2.0 LS, (108 KW/147 KS) i 2.3 ES (113 KW/152 KS).
Coupe varijante motora su: 2.0i ES (108 KW/147 KS) i 3.0i ES V6 (147 KW/200 KS).
Accord Type R – CH1 (tip R)

I ako ovaj model pripada gore pomenutoj generaciji, namerno smo ga izdvojili, jer zasluzuje posebnu pažnju. Accord Type-R lansiran je 1999. godine i proizvodio se do 2002. u Swindonu, Engleska.
msjajq.jpg

Type-R kod Honde već nekoliko godina unazad označava specijalne sportske verzije normalnih serijskih automobila. Pored »ulične varijante« limuzine postojala je i sportska verzija: Accorde Type-R. Ovaj auto je imao između ostalog i sportski motor, sportska sedišta Recaro, niži trap, Momo kožni volan, titan ručica menjača, beli satovi, xenoni, hromirani auspih, Cat-1 alarm, LM-felne i spojler.
Posle 2001 došlo je do sledećih promena: promenile su se boje u Milano Red, Nighthawk Black i Satin silver, body-kit (drugačiji prednji branik, manje krilo, itd.), nova maska sa crvenim znakom H, električni prozori napred i nazad, remapiranje ECU- da može podneti slabiji 95-oktanski benzin primarno podešen samo na 98-icu, promenjena ogromna antena na izvlačenje sa krovnom, hrom završeci auspuha više nisu srebrni nego crni.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (HONDA ACCORD-str.16)

Fiat 128
(1969-83)

23w350j.jpg


Predstavljen 1969 godine, Fiat 128 bio je prvi model talijanskog giganta s prednjim pogonom. Alternativa još jednom popularnom Fiatovom modelu, 124/1100 (kod nas svojevremeno vrlo poznatog i pod Ladinim znakom), posljednji je masovni Fiat te veličine koji se proizvodio u trovolumenskom obliku. Nakon njega dolazili su Ritmo, Tipo, ...
U novom Fiatu premijeru je imao i moderni 1.1-litreni benzinac (55 KS) koji se ubrzo pokazao jednim od najboljih u svojoj klasi. A upravo takvim se pokazao i cijeli automobil. Na cesti se ponašao vrlo dobro, u svojih 3.86 metra dužine pružao je dosta mjesta za prosječnu obitelj i njihovu prtljagu, a i izgledao je sasvim ok. Tim je kvalitetama početkom sljedeće godine, nakon spomenutog modela 124, Fiatu donio drugu titulu europskog automobila godine.
Jasno, automobil je postao hit širom Europe, pa su uskoro stigle i druge izvedbe. Osim trovolumenske limuzine koja je stizala sa dvoja i četvera vrata, 128-ica je bila i karavan ali samo s dvoja vrata.
3306106.jpg

Od 1971 godine dvovratna limuzina se mogla nabaviti i u moderniziranoj «Rally» izvedbi (1.3/67 KS), a te je godine stigao i «Sport Coupe» koji se vanjskim dizajnom potpuno razlikovao od limuzine.
6zlx6c.jpg
j5l0s7.jpg

Ovaj atraktivni Fiat opremao se s dva motora (1.1/64 KS, 1.3/75 KS) i u dvije izvedbe (S, SL) koje su se, između ostalih sitnica, mogle prepoznati po jednostrukim ili dvostrukim prednjim okruglim svjetlima.
Fiat 128 «Special» pojavio se 1974 godine i u biti je bio četverovratni «Rally».
104eqmg.jpg

Ipak, zbog renomea čisto obiteljskog automobila motor mu je bio prigušen na 60 KS. U ono vrijeme ta snaga je bila sasvim dovoljna za 800-tinjak 128 kupe kilograma težak automobil. Godine 1975 kupe izvedba (SL) odlazi iz programa, a kao nasljednik stiže 128 3P s nešto manje agresivnijim izgledom.
2435mjq.jpg

Ovaj kupe i tada isto predstavljena izvedba sa spuštenim stražnjim dijelom nastali su kao odgovor na tada svježeg tzv. rodonačelnika kompaktne klase, VW Golfa. (nosi tu titulu zbog opće popularizacije te klase, ali prvi je bio Renault 16) Kosi stražnji kraj, odnosno treća vrata, otvarala su više prostora za prtljagu, a dodatan prostor su stvarali oborivi stražnji nasloni. Kako je stigao šest godina nakon prve 128-ice, jasno je da je imao modernije izvedene detalje (svjetla, kosi straznji diomaska, ...), ali nije puno prošlo da se pojavi i potpuno obnovljena klasična izvedba. Te 1976 godine 128-ica je dobila moderniju tehniku (motor, mjenjač, kočnice, ...), obnovljena sjedala, instrumentnu ploču, veće branike, kvadratna svjetla, ...
Sljedeća važna godina je 1978. Tada se predstavlja model Ritmo koji najavljuje kraj za 128-icu. Ipak, tada su u mirovinu otišli tek konceptom najsličniji i isto tako najmlađi modeli – kupe 3P i limuzina s kosim stražnjim krajem. Karavan je trajao još dvije godine, dok je klasična, trovolumenska limuzina izdržala u proizvodnji sve do 1983 godine. U svim svojim izvedbama popularna 128-ica se proizvela u nekih 3.1 milijun primjeraka, od čega oko 2.5 milijuna otpada na limuzinske izvedbe. Brojke su to koje su u 70-ima učvrstile Fiata na poziciji jednog od najvećih proizvođača automobila na svijetu.
Nakon matične Italije, svoju popularnost 128-ica je nastavila graditi u mnogim drugim zemljama gdje je Fiat imao ili imao tvornice (128-ica s novim, Argentinim licem 80-ih je u Argentini bila pravi hit), ili je prodao licencu kao što je bio slučaj u Jugoslaviji.

Zastava 128 i 101 – omiljene silom
Godine 1971 Fiatov bestseller se počeo proizvoditi i u kragujevačkoj tvornici, u Srbiji. Pod Zastavinim znakom prvotno je nosio istu oznaku, 128, da bi u 80-ima, skupa s modelom 101 (3-vratna i 5-vratna izvedba s kosim krajem), dobio dodatak nazivu, Skala.
Automobil je to koji je dobrano motorizirao radničku klasu diljem bivše Jugoslavije. Država je štitila svoj proizvod tako što je stranim automobilima porezom dizala cijenu gotovo za duplo. Tako je Jugoslaven jednostavno bio prinuđen da, ako želi auto, mora uzeti domaći proizvod. To u 70-ima i nije bilo tako loše jer je 128-ica tada bila vrlo solidan automobil, ali kasnije ...
Za razliku od Talijana, kod nas je popularnija bila izvedba s kosim stražnjim krajem – 101, kod nas vječno poznat kao «Stojadin» koji se proizvodio i u 5-vratnoj izvedbi. Taj narodni automobil dolazio je u posebnim izvedbama (Super, Comfort, Specijal i Mediteran) koje su se razlikovale po snazi motora, dodatku u obliku integriranih naslona za glavu, brojača okretaja, «bogatijih» presvlaka, ...
Inače, motori od 1.1 i 1.3 litre na početku su dolazili iz Italije da bi ih s vremenom počeli proizvoditi u Srbiji. Tu su i počele prve veće kritike na račun «stojke». Kako je vrijeme prolazilo automobil je sve teže pratio konkurenciju poput Escorta, Kadetta, dok je Golf II bio daleko, daleko.
Do početka 90-ih «Stojadini» i 128-ice (tada pod znakom Yuga) su preplavili ceste bivše države. Rat je donio prestanak izvoza kragujevačkih (polu)proizvoda i do danas je velika većina završila na raznim auto-otpadima što je dovoljan znak koliko su to bili «dugovječni» automobili.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (FIAT 128-str.16)

Posto dugo nisam bio na forumu, a vidim da se stosta desavalo u mom odsustvu, želim da razjasnim situaciju vezanu za ovu temu...
Mislio sam da otvorim novu u kojoj bi ovo napisao ali, buduci da je ova konkretna tema problem mislim da mi administratori nece zamjeriti.
Dakle, vecina forumasa je imala priliku da procita optuzbe da sam, kako je to ružno napisano ukrao ove tekstove sa stranice www.autoklasika.net, što bi se u biti i moglo tako okarakterisati budući da je tačno da sam se u velikoj mjeri koristio materijalima koji se nalaze na pomenutoj stranici.
Ovom prilikom želim samo da se izvinim ukoliko sam nekog povrijedio ili uvrijedio na bilo koji način, budući da moja namjera i nije bila da se predstavim kao autor ovih tekstova, što u stvari niko na forumu i nije, jer svi koriste tehniku Copy-Paste...
Nigdje nisam napisao da su to moji tekstovi, ali takodje napravio sam namjeran propust pa nisam napisao njihov izvor, ali s razlogom...
Naime, namjera mi je bila da forumase, naročito one mlađe upoznam sa istorijom automobilizma, a da sam napisao odakle poticu tekstovi svi bi pohrlili na stranicu, procitali ono sto im je zanimljivo i gotovo...
Ovako sam želio da im zadržim interesovanje u nadi da će svaki od tih tekstova pročitati...
Još jednom se izvinjavam dotičnom gospodinu iz Zagreba koji me je ovako preko foruma prozvao da sam kradljivac i plagijator, ali se nadam da razumije moju namjeru...
Da ne ispada da se izvlačim za bilo što svako može pogledati teme koje sam postavljao i može vidjeti da sam kroz mnoge od njih pokušao da na forumu predstavim nešto korisno, odnosno da pružim priliku da neko iz njih nešto i nauči...
Toliko :icon_biggrin:
 

MTR

Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (VAŽNO-str.17)

samo nastavi a taj dingospo nek po Zagrebu tarlaha i dalje :cool::cool::cool:
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (VAŽNO-str.17)

Slazem se, tema je jedna od najboljih. Svaka njemu cast za textove ali treba to sve upakovati, a druga stvar na internetu ne mozes nista patentirati, ako si omogucio copy paste tu je kraj.
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (VAŽNO-str.17)

Ja ne koristim copy paste:DNa drugim forumima sam postavljao svoje teme. Naglasio sam koje postove nisam ja pisao.

Al eto, nismo svi isti:D
 
Član
RE: Automobili koji su obiljezili istoriju auto-industrije (VAŽNO-str.17)

pliz :icon_smile:
Audi 80
Mercedes C
Passat
 
Top