Član
TURBOKOMPRESOR- DIJAGNOSTIKA KVAROVA
Ispravnost, odnosno moguće nepravilnosti i kvarovi turbokompresora dijagnosticiraju se prema najčešćim simptomima, odnosno nepravilnostima:
• Motor slabo vuče - ako motoru nedostaje snage, potrebno je utvrditi je li uzrok u turbokompresoru ili motoru. Najvažnije je provjeriti tlak prednabijanja, mjeračem tlaka (manometrom) koji se postavlja iza turbokompresora. Ovis
no o vrsti motora i turbo punjača tlak treba biti od 0,8 do 1,2 bara. Ako je tlak prenizak tada je problem u turbokompresoru.
Mogući uzroci:
- otpori (začepljenja) ili propusnost u ispušnom vodu, prije turbine
- otpori (začepljenja) ili propusnost u tlačnom vodu, iza kompresora
- zaprljan ili oštećen hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- propuštanje zraka na usisnoj grani (brtvi)
- zaprljan filtar zraka
- oštećenje turbine i rotora, zbog ulaska vanjskih dijelova: matica, vijaka, dijelova prstena, ventila...
- istrošenje rotora, odnosno ležajeva
- neispravan ventil za podešavanje tlaka nabijanja
- začepljen dovod ulja turbo punjaču
- blokiran mehanizam za zakretanje statorskih lopatica turbine, kod VNT turbotunjača (ako snage nedostaje samo na niskim ili samo na visokim okretajima)
• Crni dim u ispuhu - ovaj je simptom najčešće posljedica općeg istrošenja motora, odnosno nepodešene, odnosno istrošene visokotlačne pumpe goriva. Čak i ako je turbokompresor potpuno ispravan, čađa u ispuhu može žačepiti (blokirati) ulaz u turbokompresor, odnosno taložiti se na lopatice turbine. Tako nastaje dinamičko neuravnoteženje, koje kod visokih okretaja (i do 250.000/min) stvara velike inercijske sile, koje povećavaju opterećenje ležajeva i rotora. Zbog toga je, i ako je turbokompresor ispravan, nakon dovođenja motora u red, nužno čišćenje i dinamičko uravnoteženje motora. Mogući uzroci su:
- zaprljan filtar zraka
- otpori (začepljenja) ili propusnost u ispušnom vodu, prije turbine
- otpori (začepljenja) ili propusnost u tlačnom vodu, iza kompresora
- zaprljan ili oštećen hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- propuštanje zraka na usisnoj grani (brtvi)
- oštećenje turbine i rotora, zbog ulaska vanjskih dijelova: matica, vijaka, dijelova prstena, ventila...
- istrošenje rotora, odnosno ležajeva
- neispravan ventil za podešavanje tlaka nabijanja
- začepljen dovod ulja u turbokompresor
• Plavi dim u ispuhu - ukazuje na prisutnost ulja u komori za izgaranje, što je najčešće posljedica istrošenih klipnih prstenova ili ventila (sjedišta ventila), začepljenog oduška uljnih para. Mogući su uzroci:
- zaprljan filtar zraka
- začepljenje ili propusnost u dovodu/odvodu ulja turbokompresora
- otpori (začepljenja) ili propusnost u ispušnom vodu, prije turbine
- zaprljan hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- oštećenje, odnosno istrošenje vitalnih dijelova turbokompresora
- istrošenje rotora, odnosno ležajeva
• Buka iz turbokompresora - najčešće se čuje fijukanje, kod dodavanja gasa, što je manji problem od struganja ili vibriranja. Mogući su uzroci:
- istrošenje ležaja rotora
- začepljenje ili propusnost u tlačnom vodu turbokompresora
- propuštanje zraka na usisnoj grani (brtvi)
- oštećenje turbine i rotora, zbog ulaska vanjskih dijelova: matica, vijaka, dijelova prstena, ventila...
- otpori (začepljenja) ili propusnost u tlačnom vodu, iza kompresora
• Curenje ulja na kompresorskoj strani – ako se smanjuje razina ulja u motoru treba posumnjati na gubitak ulja na turbokompresoru. Češći je problem na kompresorskoj strani, što se prepoznaje po uljnim mrljama u na kućištu, dovodu ulja ili tlačnom vodu. Mogući uzroci:
- curenje ili začepljenost dovoda/odvoda ulja turbokompresora
- začepljenje otvora za uljne pare
- zaprljan hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- istrošenje ležaja turbo punjača
- otpori (začepljenja) u tlačnom vodu, iza kompresora
• Curenje ulja na turbinskoj strani - ako se smanjuje razina ulja u motoru treba posumnjati na gubitak ulja na turbokompresoru. Češći je problem na turbinskoj strani, što se prepoznaje po uljnim mrljama u na kućištu, dovodu ulja ili tlačnom vodu. Mogući uzroci:
- curenje ili začepljenost dovoda/odvoda ulja turbokompresoru
- začepljenje otvora za uljne pare
- istrošenje ležaja turbokompresora otpori (začepljenja) u ispušnom vodu, prije turbine
Ispravnost, odnosno moguće nepravilnosti i kvarovi turbokompresora dijagnosticiraju se prema najčešćim simptomima, odnosno nepravilnostima:
• Motor slabo vuče - ako motoru nedostaje snage, potrebno je utvrditi je li uzrok u turbokompresoru ili motoru. Najvažnije je provjeriti tlak prednabijanja, mjeračem tlaka (manometrom) koji se postavlja iza turbokompresora. Ovis
no o vrsti motora i turbo punjača tlak treba biti od 0,8 do 1,2 bara. Ako je tlak prenizak tada je problem u turbokompresoru.
Mogući uzroci:
- otpori (začepljenja) ili propusnost u ispušnom vodu, prije turbine
- otpori (začepljenja) ili propusnost u tlačnom vodu, iza kompresora
- zaprljan ili oštećen hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- propuštanje zraka na usisnoj grani (brtvi)
- zaprljan filtar zraka
- oštećenje turbine i rotora, zbog ulaska vanjskih dijelova: matica, vijaka, dijelova prstena, ventila...
- istrošenje rotora, odnosno ležajeva
- neispravan ventil za podešavanje tlaka nabijanja
- začepljen dovod ulja turbo punjaču
- blokiran mehanizam za zakretanje statorskih lopatica turbine, kod VNT turbotunjača (ako snage nedostaje samo na niskim ili samo na visokim okretajima)
• Crni dim u ispuhu - ovaj je simptom najčešće posljedica općeg istrošenja motora, odnosno nepodešene, odnosno istrošene visokotlačne pumpe goriva. Čak i ako je turbokompresor potpuno ispravan, čađa u ispuhu može žačepiti (blokirati) ulaz u turbokompresor, odnosno taložiti se na lopatice turbine. Tako nastaje dinamičko neuravnoteženje, koje kod visokih okretaja (i do 250.000/min) stvara velike inercijske sile, koje povećavaju opterećenje ležajeva i rotora. Zbog toga je, i ako je turbokompresor ispravan, nakon dovođenja motora u red, nužno čišćenje i dinamičko uravnoteženje motora. Mogući uzroci su:
- zaprljan filtar zraka
- otpori (začepljenja) ili propusnost u ispušnom vodu, prije turbine
- otpori (začepljenja) ili propusnost u tlačnom vodu, iza kompresora
- zaprljan ili oštećen hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- propuštanje zraka na usisnoj grani (brtvi)
- oštećenje turbine i rotora, zbog ulaska vanjskih dijelova: matica, vijaka, dijelova prstena, ventila...
- istrošenje rotora, odnosno ležajeva
- neispravan ventil za podešavanje tlaka nabijanja
- začepljen dovod ulja u turbokompresor
• Plavi dim u ispuhu - ukazuje na prisutnost ulja u komori za izgaranje, što je najčešće posljedica istrošenih klipnih prstenova ili ventila (sjedišta ventila), začepljenog oduška uljnih para. Mogući su uzroci:
- zaprljan filtar zraka
- začepljenje ili propusnost u dovodu/odvodu ulja turbokompresora
- otpori (začepljenja) ili propusnost u ispušnom vodu, prije turbine
- zaprljan hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- oštećenje, odnosno istrošenje vitalnih dijelova turbokompresora
- istrošenje rotora, odnosno ležajeva
• Buka iz turbokompresora - najčešće se čuje fijukanje, kod dodavanja gasa, što je manji problem od struganja ili vibriranja. Mogući su uzroci:
- istrošenje ležaja rotora
- začepljenje ili propusnost u tlačnom vodu turbokompresora
- propuštanje zraka na usisnoj grani (brtvi)
- oštećenje turbine i rotora, zbog ulaska vanjskih dijelova: matica, vijaka, dijelova prstena, ventila...
- otpori (začepljenja) ili propusnost u tlačnom vodu, iza kompresora
• Curenje ulja na kompresorskoj strani – ako se smanjuje razina ulja u motoru treba posumnjati na gubitak ulja na turbokompresoru. Češći je problem na kompresorskoj strani, što se prepoznaje po uljnim mrljama u na kućištu, dovodu ulja ili tlačnom vodu. Mogući uzroci:
- curenje ili začepljenost dovoda/odvoda ulja turbokompresora
- začepljenje otvora za uljne pare
- zaprljan hladnjak stlačenog zraka (intercooler)
- istrošenje ležaja turbo punjača
- otpori (začepljenja) u tlačnom vodu, iza kompresora
• Curenje ulja na turbinskoj strani - ako se smanjuje razina ulja u motoru treba posumnjati na gubitak ulja na turbokompresoru. Češći je problem na turbinskoj strani, što se prepoznaje po uljnim mrljama u na kućištu, dovodu ulja ili tlačnom vodu. Mogući uzroci:
- curenje ili začepljenost dovoda/odvoda ulja turbokompresoru
- začepljenje otvora za uljne pare
- istrošenje ležaja turbokompresora otpori (začepljenja) u ispušnom vodu, prije turbine
